Uzman Erbaş Sicil İşlemleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve Uzman Erbaş Yönetmeliği kapsamında yürütülmektedir. Uzman Erbaş Kanunu 19. Madde ile yapılan atıfta sicil işlemlerinin ilgili yönetmelikte düzenleneceği belirtilmiş ve 20.09.2005 tarihinde resmi gazetede yayımlanan yönetmeliğin üçüncü bölümünde 10-13. Maddelerinde sicil işlemleri düzenlenmiştir.
Her yıl 2 Mayıs’ tan 2 Mayıs a uzman erbaş sicil dönemi olarak belirlenmiştir. Sicil üstleri Astsubay Sicil Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasındaki haller hariç en az kısım, unsur, top, tim, takım, karakol, bölük komutanı veya bunların eşiti görev yerlerinde komutan veya amir olan en az astsubay kıdemli çavuş rütbesindeki kişilerdir. Astsubaylar, uzman erbaşların ikinci sicil üstü olabilirler, üçüncü sicil üstü olamazlar. İkinci sicil üstünün astsubay olması hâlinde, üçüncü sicil üstü yetki devri yapamaz, sicil düzenlemek zorundadır.
Sicil notları 100 üzerinden verilmekte olup 60 puanın altında sicil notu verilmesi halinde kademe ilerlemesi yapılamamaktadır. Uzman erbaşların sözleşmelerinin yenilenmesi şartlarından birisi de sicil notunun 60 ve yukarısı olmasıdır. Bu hususun dışında yönetmeliğin 13. Maddesinde almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayanların sözleşmeleri feshedilmektedir. Sicil verilirken kullanılan sicil belgesi örnek formu şu şekildedir. Sicil Belgesi
Bu konuda amirlerin sicil verirken yüklenmiş oldukları sorumlukların iyi bilinmesi gerekmektedir. Uzman erbaşlar hakkında düzenlenecek sicillerde amirler 28/12/1998 tarihli ve 23567 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Astsubay Sicil Yönetmeliğinin 5 ilâ 18 inci madde hükümlerine tabidirler. Bu yönetmeliğin 5. Maddesi
“ Sicil üstleri; emri altındakiler hakkında sicil düzenlerken; üstlük ve komutanlığın en önemli olan özel yetkilerinden birini kullanırlar.
Sicil üstleri; bu görevin önemini göz önünde tutarak, sicil belgelerindeki nitelikleri tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdanî kanaatle değerlendirmekten sorumludurlar. Aksi durum, ehliyetli olmayanların lâyık olmadıkları rütbe ve makamlara yükselmelerini, dolayısıyla Türk Silâhlı Kuvvetlerinin yetenekten yoksun kişilerin elinde görevini yapamaz duruma düşmesi sonucunu doğurur. Hissî ve aşırı merhamet duygusuyla verilecek sicillerin, hak eden bir başka personelin hakkını ihlâl edeceği , daima göz önünde bulundurulur.
Sicil üstleri, haklarında sicil düzenleyecekleri astsubayları iyi tanımak zorundadırlar. Bu nedenle, haklarında sicil düzenleneceklerin, günlük eğitim ve çalışmalarını, tavır ve hareketlerini, disiplin ve itaatini, sicil belgesinde yazılı diğer hususları aralıksız izleyerek; yapacakları haberli ve habersiz denetlemeler, özel yazılı veya sözlü sınavlar, verecekleri özel görevler, çeşitli tatbikat ve manevralardaki tutum ve durumu ile de yeterlik ve yetenekleri hakkında tam bir kanaat edinmeye çalışırlar. Maiyetini çok kısa zamanda gerçek durumu ile tanıyabilmek ve onun yeteneklerini ölçebilmek imkânına sahip olan komutan veya âmirin, iyi bir lider olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Düzenledikleri sicillerdeki isabet derecesine göre sicil üstleri hakkında hüküm verilir.” şeklindedir.
Sicil iptal davalarına ilişkin hak düşürücü dava açma süresi hakkında doktrinde bir netlik bulunmasa da öğrenildiği tarihten itibaren 60 günlük dava açma süresinde açılması gerektiğini değerlendirmekteyiz. Kademe ilerlemesi yapılamamasına bağlı fesihlerde ise mutlaka fesih işleminin tebliğini müteakip 60 günlük sürede dava açılmalıdır.
Verilen sicil sözleşmenin feshine veya yurtdışına gitme hakkı gibi bir hakkın kısıtlanmasına sebep oluyorsa Sicil iptal davası dilekçesinde yürütmenin durdurulması talep edilmelidir. Sicil iptal davası dilekçesini yazarken mutlaka icra edilen başarılı görevlerden, alınan takdirlerden bahsetmek gerekir. Amirin sicil verme yetkisini kötüye kullandığına dair somut veriler var ise bu veriler yine sicil iptal davası dilekçesinde yer almalıdır.
Sicil iptal davalarında görevli mahkemeler İdare Mahkemeleri olup sözleşme feshi, yenilenmemesi gibi büyük mağduriyetler doğurabilecek sicil işlemlerinin dava sürecinde bu alanda yetkin hukukçular ile çalışılması sürecin daha sağlıklı yönetilmesini sağlayacaktır
